Meyvecilik Bakımından Toprak

Meyvelerin yetiştiği toprak,meyve kalitesine ve ağaçların büyüme ve gelişmesine önemli düzeyde etki eder.Örneğin,taban ve nemli arazilerde yetişen kayısılar sulu,iri ve gösterişli olur ve daha çok sofralık tüketim için kullanırlar.Yine süzek,derin ve sıcak topraklarda armut meyveleri daha kaliteli olurken,yamaç,kıraç ve kireççe zengin arazilerde meyveler daha ufak ve kumlu olur.Bu nedenle ticari amaçla bahçe tesis öncesi,ürünün değerlendirilme şekilleri de göz önüne alınarak toprak seçimi yapılmalıdır.

 Genel olarak derin,nemli ve geçirgenliği iyi,kolay işlenebilen ve hümüsce zengin topraklar en uygun,bahçe topraklarıdır.

Toprak Tipi:Topraklar içlerindeki taş,kum,çakıl,kil,kireç ve hümüs miktarlarına gö

re pratikte taşlı,çakıllı,kumlu,kireçli,tınlı ve hümüslü diye gruplara ayrılır.Bu toprak tiplerine göre meyveler de seçicilik kazanmışlardır.

Kayalıklar,meyvecilik açısından değerlendirilemezler.Ancak aralarına toprak ve kaya döküntüleri dolmuşsa ve zorunlu hallerde kurağa dayanıklı antep fıstığı,badem,zerdali,alıç ve armut gibi meyveler yetiştirilebilir.

Taşlı ve çakıllı topraklar,çakıl tabakası  çok kalın olmaz ve yeteri kadar toprakla karışık olursa kayısı ve armut gibi meyve türleri yetiştirilebilir.

Kumlu topraklar,su tutmaz ve sıcak topraklar sayılırlar,meyve ve ağaçları bu topraklarda susuzluktan zarar görür ve bunları sıkça gübrelemek de gerekir.Bu topraklar organik gübrelerle beslenir ve yeteri kadar da sulanırsa fidancılık için idealdir.

Killi topraklar,fazla su tutan soğuk topraklardır.Bu tip topraklarda meyve ağaçlarında kök çürüklüğü artar,meyveler daha geç olgunlaşır ve sürgünler iyi pişkinleşmez ve geç uyanır.Derin köklü olmayan elma,erik ve ayva bu topraklarda daha iyi yetişir.Fazla nemli olursa kayısı,şeftali ve kirazlarda zamk hastalığı görülür.

Tınlı topraklar,kolay işlenir ve tava gelirler.Meyvecilik için verim ve kalite yönünden en ideal topraklardır.

Kireçli topraklar,kil,kum ve hümüsce karışık olurlarsa meyvecilik için kullanılabilirler.Kireçli topraklardan badem,zeytin ve antepfıstığı hoşlanır.Erik ve cevizde yetiştirilebilir.

Hümüslü topraklara,yurdumuzda çok az rastlanır.Topraklarımızın %76'sında organik madde içeri %2'nin altındadır.Bu gibi topraklarda daha ziyade elma,muşmula,kestane ve fındık yetişir.

Toprak Derinliği ve Taban Toprağının Özelliği:Genel olarak armut,kiraz ve ceviz gibi derin köklü ağaçlar en az 2 metre,ayva,elma,erik gibi yüzlek köklü ağaçlar işe en az 1 metre kalınlığında toprak tabakasının bulunması gerekir.

Taban Suyunun Yüksekliği:Genel olarak taban suyunun 1 metreden daha yukarı olan yerlerde meyvecilik yapılmaz.Yüzlek köklülerde 1 metre armut,şeftali,vişne için 2 metre,kayısı,badem,ceviz için 2-4 metre olması şarttır.

Toprak Reaksiyonu ve Tuzluluk:Genel olarak meyve ağaçlarının büyük bir kısmı pH 6-8 arasında en iyi şekilde yetişir.Asit topraklar genelde fazla yağış alan bölgelerde veya kovalık ve bataklık yerlerde oluşur.Asit topraklarda (pH 4-5.5) en iyi çay yetişir.Daha az asit topraklarda fındık ve kestane yetişebilir.yumuşak çekirdekli meyve türleri genel olrak 5.5-6.5 arasında sert çekirdekli meyve türleri ise nispeten nötr topraklarda,turunçgiller ise 4-8.7 gibi çok geniş varyasyona sahip topraklarda yetişebilir.Tuzların toprakta yığılmaları yığılmaları toprak tuzluluğuna neden olur.Buda meyve yetiştiriciliğini etkiler.Topraklarda tuzluluğa neden olan;

1.Toprağı oluşturan materyal tuzlarca zengin olabilir.

2.Taban suyu bu anyonla(kalsiyum,magnezyum,potasyum ve sodyum gibi)ve katyonlarca (Karbonat,bikarbonat,klor,sülfat ve nitrat gibi) zengin olabilir.

3.Sulama suyu bunlarca zengin olabilir.

4.Hatalı gübreleme.

 Türkiye'nin birçok yöresi arid bölge özelliğinde olduğundan tuzluluk problemiyle karşı karşıyadır ve birçok arazinin çoraklaşmasına neden olurlar.

Toprak Yorgunluğu:Uzun yıllar aynı yerde bir türün yetiştirilmesi sonucunda,her türlü teknik kültürel şartların yerine getirilmesine karşın,ağaçların iyi gelişmeleri ve yeterli kaliteli ürün oluşturulmasına denir.Toprak yorgunluğunun nedeni olarak üç teori ortaya sürülmektedir.

Toksin teorisi:Bir yerde yetiştirilen bir bitkinin,oradan söküldüğünde toprakta zehirli etki yapabilen bir takım organik artıkların bırakılması ile oluşur.Bu atıkların esas kaynağına söküldükten sonra toprakta kalan kök ve kök parçaları oluşturur.

Organizmalar teorisi:Yorgunluğa sebep olan topraktaki biyolojik dengenin bozulmasıdır.Bu durum aynı yerde uzun süre aynı türün yetişmesi sonucunda mikroorganizmaların bir kısmını geliştirir bir kısmında yok olmasına neden olur.

Fakirleşme teorisi:Ağaçlar tarafından tercih edilerek alınan besin maddelerinin o topraklarda kalmasıdır.

Toprak Yorgunluğunu Gidermenin En İyi ve Doğru Yolu:Bahçeden yaşlı ağaçların sökülüp,birkaç yıl tarla tarımı(özellikle baklagil bitkileri ile)veya sebzecilik yaptıktan sonra yeniden bahçe kurmaktır.Eğer meyve ağaçları ile münavebe yapılacaksa(özellikle fidan yetiştiren kuruşlarda)tür ve dikim yerleri değiştirilebilir.Örneğin,yumuşak çekirdekliler yetiştiriliyorsa,bunların yerine sırası ile sert çekirdekliler,üzümsüler ve çalılar şeklinde münavebe yapılabilir.Fidanlıklarda ise 4 yılda bir tarla tarımına yer vermek ve parsellerde tür değişikliği yapmak doğru olur.